Scoil: Scoil na mBráthar, Cathair na Mart

Ar an leathanach seo

1. Gráinne Ní Mháille

   

   Roinn Roinn Postáil

   Gráinne Ní Mháille: mair sí in aimsir Eilise Shasana (Gráinne na gCearbhach). Ba inghean de Eoghan o Máille dá ngoirrí Dubh-Darach air. Ba gadaide maraí d'réir gach tuairisc. Bhéadh a ingean Gráinne leis i gcead mán[?] dá eactaraí contabhairteacha. Caitheadh Eoghan & Gráinne in-aois a naoi mbliadhain déag. Bhí driothár aici ní b'óige ná í féin, ach tainigh Gráinne i gceannas a muinntire gan cead a thabhairt do duine ar bith ceist a sharughadh[?] uirthí. Deartar gorabh Cabhtae[?] láidir aici air a bhfairrge ó Oileán Chara go Cuan dún na nGall. Ba é Caisléan Carraig a Ghabhala an dún-phort ba láidre dá rabh aici.
   Ba iondainail san am sin go leor long a dhéanain ar Ghaillimh ón Spáinn, luchtuighthe leipíonta, togha síoda, tobac [?] b'iomdha uair rinne Gráinne a cabhthae slab ortha. Ba cuma le Grainne céard as a tainic long ar bith, dhéanfadh sí creach ar cheann ar bith. Chuir sí isteach chomh mór sin ar loingeas Shasana gur thairg siad £500 len a gabhadh, ach bhí sé fánach acu.
   Bhí sí pósta faoi dhó. Domhnall ó Flaitheartaigh as Connamara i dtosach. Fear mór troda bhí ann ach mhínigh Gráinne é i d'fhan sé mar sin go lá a bháis. Ansin phós sig duine de na burcaig (Richard of the Iron).
   Rinne "Mac William" de Príomh Reaghalthóir, Muigheo sa mbliadhain 1580 Cailleadh é 1583.
   1588 Spanish Armada d'imigh long mhór amháin (400 fear air) obtir ingardocuain riód i corr áit eile. Marbearghead iad uilig i bé iad [?] nach áite amarbuigh cuid mai dióbtha. Am eicínn ag daid ag ama sin thug sícuaird ar Eilis banrioghan Shasana. Níor thasbáin Eilis amilaidheacht dá laighead dí. Thairg Eilis "leidhiol" dí ach d'eirigh Gráínne é ach tugadh an tiodal "larfa Mhuigheo dá mac "Tiobóid na long."
   Tá scéal fuirí gom beígin dí cur isteach gocuan bheann Éadair.
   Cuaidh sí féin & a chuid oifigeach comh fada le Caisleán bheann Eadair. Bhí na dóirsí druidte & muinntir le tighe igCionn andinnéir. Ní bhfuair sí ach an doicheall & an t-eireach. Cas sí chun na fairrge casadh oidhre na chaisleáin dí sa spraoidh do féin fadéanaimh siamsa. D'fuadigh Gráinne léithe é. Diultaigh sí den gasúr sa iabhairr arais go ngealltaí

   (leanann ar an chéad leathanach eile)

   

   Tras-scríofa ag duine dár meitheal tras-scríbhneoirí deonacha.

   Stair Athraigh

   Topaicí

   1. gníomhairí (~1)
      1. pearsana stairiúla (~5,068)
         1. Gráinne Mhaol Ní Mháille (~10)
   2. áit-spás-timpeallacht
      1. seanchas áitiúil, dinnseanchas (~10,595)

   Teanga

   Gaeilge

   Bailitheoir

   C. J. Ó hAoláin

   Inscne

   Fireann