that well was called (Tobar na Gaile) Gael

My Home District
Gaile is my home district and it is in the parish of Boherlahan and in the barony of Middlethird. There are about twenty famiies in the townland. The numbe of people is about ninty seven. Maher is the most common name. All the houses are old. The oldest men are Philip Ryan, Mathew Costigan, Michael Fahy, Thomas Shanahan, Gaile, Cashel. They do not know Irish but they can all tell stories in English. There are only two houses that people lived in now in ruins. Fahy's, Tuohy's, Maher's emigrated from here to America in former years. The land is neither hilly nor boggy. There is a wood in the townland and it is about two hundred yards long.

luck-penny. When an animal is sold a piece of hair is clipped off the animal. The March fair is the biggest fair of the year in Cashel.Obtained from:- Matthew Tuohy
Gaile
Cashel
Michael Tuohy
Gaile, Cashel

There are four graveyards in my parish. Namely Gaile Ballysheehan Little Church and Ardmayle. All of those graveyards are used. They are ruined churches in some of them. They are all square in shape. They are people buried in the ruined

gur iondamhail go dtagann biseach ar dhaoine breóite go h-áit - ghearr roimh bás a fhághail dóibh. Biseach an bháis a thus sí ar an mbiseach sin.
Rud eile a dubhairt sí, agus is rud é nár chuala mé trácht air riamh sa mbéarla, go dtagann gaile chuig daoine breoithe freisin go h-áit - ghearr roimh an mbás. Dubhairt sí go dtug-tar Luain an bháis ar an ngaile siud.

dubhairt sé ná bheadh sé féin mar dhríodar ná mar fhuighil croiche.
B'sin é an deire a bhí le Piaras Firtéar an taoiseach cródha a dhein maise agus áis d'á mhuinntir maidir le gníomhartha gaile agus filíochta an fhaid a mhair sé.

d'éirigh sí agus rinne sí réidh féasta bréagh díthe féin. Chuir sí síos an tae agus bhruith sí cupla uibh díthe féin.
Nuair a thainig am dinneára thainig an fear isteach o n'a chuid oibre agus nuair a bhí sé ag teacht thart leis an fhuinneóig chonnaic sé an bhean istoigh agus féasta bréagh aici, agus bhí cuma uirthí nach rabh mórán tinneas uirthí. Dubhairt sé leis fein, "ma tá mo bheansa tinn féin tá gaile maith aicí.

Bhí mé lá inGaillimh,
Lá stoirm agus gála mór,
Cé feicinn ag dul tharm ann
Ach ceánn gáile is é ag iompur seoíl

isteach.
Seo iad na focla agus tá siad go h-an dheas.
"Lúrpóg, lárpóg, bidh ó néill, néill a pribán, pribán súile, súile siacna, siacna milleán, mileán laca, cuir na gaile, isteach na flaiche."
Nuair a bhíos gach glúin isteach ach ceann amháin téigheann an té sin suas chuig an doras agus an fhaidh atá sé suas ainmnuigheann na daoine eile gluaisteán ná capaill in dhiaidh gach daoine í ngan fhíos don duine eile.

Bhíodh an t-ól le fáil go furasta agus go flúirseach, agus mar is eol do dhaoine aosta, bhí sé saor freisin ‘sna laetha maithe a bhí’. Is follas uaidh sin go bhfaigheadh aon duine a mbeadh dúil aige san ól a sháith, agus uaireanta an iomarca, ar aonach Bhéal Átha na gCoistealach, agus ní thagadh as an meisciúlacht ach troid agus clampar.
Bhí sé de nós ag gach fear an t-am sin bata draighin a thabhairt leis ag dul amach ar an aonach dó. Is féidir a rá go mbíodh an bata sin aige uair ar bith a théadh sé amach i measc an phobail. Agus mar a deir an seanfhocal, ‘Nuair a bhíonn an t-ól istigh bíonn an chiall amuigh.’ Ansin nuair a bhíodh na fir ag filleadh abhaile, nó ar tí fillte, agus a bhformhór bogólta, thosaítí ar an maíomh agus ar an mbladar – fear amháin ag insint don saol na ngníomhartha gaile is gaisce a rinne sé féin agus ag fógairt nach raibh a shárú le fáil sna seacht bparáistí. Bhíodh fear eile sa slua agus é sáite go daingean ina intinn aige gurbh é sárlaoch an cheantair, agus ní ligfeadh sé an maíomh is an mhóráil leis an mbladhmanach eile. D’éiríodh na focla eatarthu agus focla feargacha leis, agus as na focla tháinig na bataí draighin agus na buillí. Bhí sé ina chaor dearg ansin, agus tar éis tamaillín in ionad comhrac na beirte, bhíodh cogadh

women worked at them. Sixpence a day the men got, and the woman got fourpence a day.
The old road to Castletown went down back of the Village. It crossed Droiceadh Chéim a' Ghabair, also called Cromwells Bridge and on to Cooraniel across Máim along between the Sugar loaf Mountain, on to Adrigole and then on to Castletown. This road is called Seana-Bhothair na Gaile.
The old road to Kenmare leads from the Village and it went on where the Kenmare road is to day as far as

Is mór an t-athrú atá tagaite ar an paróiste seo anois seacas fadó. Fadó bhí an bóthar an clíathán an cnuich ach anois níl sé i bhfad ón bhfairrge. Ní raibh an t-seana bóthar oidreamhnach i gcóir gluaisteáin mar bhí mórán cloca air. Do bhí géag de ag dul suas droiceadh Eadargóil agus ag dul tré beárna na Gaile go dtí Gleann Garbh. Fadó do cití spridh ar an mbóthar. Nuair a deineadh an bóthar nua ba mhór an fughaiscilt do na daoine é sin mar fuaradar obair air, na fir a bhí ag obair ar an mbóthar sin ní fuaradar mar tuarastal acht ocht bpingne sa

Seo thíos dán eile a deineadh sa pharóisde. An dá áit san dán go bhfuil realt os a gcomhair e.g. Cúlach agus Droicheadh na Gáile, dá áit sa pharóisde seo iad san.
Culach = baile fearain taobh thoir den tsráid bhaile seo.Droichead na Gáile = Droichead atá trí mile siar ó Átha ‘n tSléibhe
An Spailpín Fánach(1)Go deó deó ‘rís ní ragad go Caiseal
Ag diol ná reic mó shláinte
Ná ar mhargadh na saoire am shuidhe cois balla
Am sgaoinse ar leat thaobh sráide
(II)Bodaraí na tíre a’ tígeacht ar a gcapall
Dá fhiafraide an bhfuilim hírálta
Ó téanam chun siubhail tá'n cúrsa fada
Seo ar siubhal an Spailpín Fanách
(III)An Spailpín Fánach fágadh mise
Ag seasamh ar mó shlainte
Ag siubhal an drúchta go moch ar maidin

The Local Forge
There are four forges in my parish. The are owned by Peter Flanagan, Paddy Reilly, Jack Hogan and Danny Morrissey. Peter Flanagan's is situated in Tubberadora. Paddy Reilly's forge is situated in Ballinree. Jack Hogan's forge is situated in Ballinree and Danny Morrissey's forge is situated in Gaile. All of them are near cross roads. The forge has a timber roof with felt over it. There is only one fire place in every forge in the parish. The smiths work these implements when making anything: a hammer, a

Ar an 6adh lá d'Eanair, 1839 bhí an lá ceómhar agus bhí gáile ann i rith an lae annso in-Éirinn. Shéid an ghaoth aniar andeas ar dtúis agus diaidh ar ndiaidh do shéid sí siar ó thuaidh. Timcheall a naoi a chlog ist oidhche d'éirigh an stoirm agus do lean sí go breacadh an lae.Ceann tugihe a bhí ar gach tigh beagnach an t-am san. Baineadh na cinn des na tighthe go léir beagnach; scaipeadh an t-arbhar go léir ar fuaid na tíre agus deineadh a lán díoghbhala ar fuaid na tíre go léir. Leagadh crainn agus tighthe sa tír leis. Bhí na tonntracha ag imtheactht ins na spéarthaibh leis an stoirm. Buaileadh na h-éisg i gcoinnibh na carraigeacha agus marbhuigheadh iad agus caitheadh iad

Tá mórán tobar san chonndae seo, agus tá ceann amháin ins na Cealla Beaga. Tá sé ainmnighthe ó "Naomh Cóitlín"
Téidheann mórán daoine fhad leis an tobar seo leis an stáisiún a dhéinimh. Deirtear go bhfuil an chumhacht ag an Naomh seo do dhaoine atá amuigh ar an fhairrge mhóir.
Tá scéal innste fá bhean éigin a chuaidh fhad leis an tobar seo fad ó shoin. Bhí a ingean ar luing ag dul go dtí'n Oileán Úr. San am sin ní raibh na bádaí comh maith agus tá siad anois, mar ní raibh long gaile ar bith ann, agus s'iomadh ceann aca a chuaidh go tóin na fairrge. D'éirigh stoirm mhór agus cuireadh síos an long. Ní raibh duine ar bith sábháilte ach an cailín seo. Deirtear go raibh a máthair ag padaireacht ag an tobar san am ceadna.

Bliadhain i ndiaidh an Chogaidh Mhóir bhí long gaile ag dul ó Shasain go America le lód óir. An Laurentie" an t-ainm a bhí uirthí agus suas le seacht milliún punnta de ór leithe. Ag dul thart le Ceann Fhanada thainic long fó-thoinn do chuid na n-Gearmánach uirthí agus pholl an long fó-thuinn í. Bhí an áit fá thuairim dhá mhíle ó Cheann Fanada agus bathadh iad uilig. Phleasc sí suas san aer sul a dteachaidh sí síos agus bhí an pléascadh sin le cluinstin i bPort an t-Salainn seacht míle ar shiubhal.
Chuaidh an t-ór agus an fhuireann síos go tóin na fairrge. Tamaill ina dhiaidh sin tháinic seasca do na corpanna aníos go bárr an uisce. Chruinnigh na Sasanaigh iad agus thug aníos iad go Bun Crannuighe, Cuireadh an seasca acu in uaigh amháin i Fathan Mhura, trí mhíle ó Bhun Crannaighe. I ndiaidh an Chogaidh thainic bád do chuid an Rialtais agus thochail siad an chuid is mó dén ór. Chaith siad cupla bliadhain ag obair uirthi agus

Ins an t-sean am bhí cuid mhór leigheasanna ann dó na daoine a bhéadh tinn agus bhí cuid de na leigheasanna seo agus dó dheineadh na daoine iad.
Dó bhruitheadh na daoine fraoch agus an súgh dó bhí air bhí leigheas ann dó'n chasachtach agus dó dheineadh siad an rud céadhna le garléoig agus leigheas a bhí a mhaith dó'n casachtach fósta. Dó chuireadh siad braon de bainne blaitche agus chuireadh siad cuid mhaith phiobair agus siúcre fríd agus nuair a bhéadh sé ag guil ar an teinnidh, comh luath is thógadh siad é oladh siad siar é ina deoch, leigheas dó bhí ann a rabh maith dó'n gaile. Dó dhaoine a rabh sheadamáin numneacha acu, theigheadh siad salann agus

atá na feathlainn ag fás ann.Bíonn planndai ag fás ar na carraiceacha atá sa tráigh mar atá duileasg agus mathaire rant. Tá duileasg maith dó na daoine a bhfuil gaile olc acu. Tá mathaire rant maith dó dhuine a dhéanamh reamhar.Bíonn rud eile ag fás ar na carraiceacha agus bíonn dáth liath air agus sé an t-ainm atá ar na crochach. Bíonn na daoine ag déanamh úsaide ás le éadaigh a dhathu agus an cíneal datha atá air na h-éadaigh annsin na donn.ó Éamonn Ó Bhaoighill, Baile-Úr

Cailleadh long agus cúig claigne-déag fear ag dul trasna ó Bheal Loch Suilighe go dtí'n phoinnte. Locht Foghmháir a bhí ionnta; bhí siad ag dul go h-Alban a dheánamh Fóghmhar agus bhí siad amuigh i lár an chana (?) nuair a thointigh an bád agus bathadh iomlán dá raibh inntí. Bhí an bád ro-bheag aca, agus bhí sí seoltoireacht, (?) agus thointigh sí leis an creabh. Ins an bhliadháin (?) 1842, 85 bliadhain ó shoin a tharla seo.Maidín lá thar na bharach chusgarochadh sé na carraigeacha, ag amharc ar athreacha, mhathreacha, dearbhrathaireacha agus deirbhruireacha ag cuartughadh cuirp na daoine a bhí caillte, ó céide Rath Mhualáín go céidhe Phort-Salainn, bhuachaillí bréaghtha láidre a bhí ionnta.
Bhí long eile ag imtheacht amach as Loch Suilighe fosta. Bád seol a bhí ionnta, no ní rabh longa gaile ar bith ag dul san am. Saaldana a bhí uirthí, agus bhí compaidh léithe a rabh an Slup Ó Wa (?) uirthí. Bhí lasta saighdiurí ar an Salldana an ceann a cailleadh, 300 aca a bhí uirthí. Nuair a bhí sí amuigh í lár na baighe d'éirigh an droch cosalacht (?) ar an fairrge agus phill sí arais ar an fasgadh.