an chladaifh. "Lios Dubh" Báisteadh an t-ainm sin ar mar tá cuma cineál dubh air. "Lios na gclocha" Tugtar an t-ainm sin ar mar tá a lán clocha san lios sin. "Lios an duine mharbh" Is é seo an fáth a glaodhtar an t-ainm sin ar mar thuit duine a bhí ag dul thart leis an liosn sin agus cailleadh é. "Lios na gaoithe" Chuala mé sean - duien ag radh gur baisteadh an t-ainm sin ar mar gheall ar go mbíonn a lan stoirm ar an lios sin. ("Lios an gcaoirí") Is e seo an fáth a tugadh an t-ainm sin ar bíonn (a lán caoirí) thart ar an lios sin ag ithe. "Lios Ban" Tugadh an t-ainm sin ar mar tá fear cineál

bith isteach air. Níor chuala duine ar bith ceól (in aice an lios.) (Níl fhios agam cé'n fáth a rinneadh.) Ní bhíonn soillse le feiceál thart air. Níl fhios agam cén fáth a rinneadh é. "Lios árd Ban". Tá sé suidhte i Maigh Mhuilinn i lár garaidhe ar a dtugtar tar (gáraidhe an cheiste.) Tá cuma chruinn air. Tá poll ann. Tá claidhe thart timpcheall ar an lios. Níl fhios agam an raibh baint ag na tuatha de danann nó ag na lochlannaigh leis an lios sin. Níor chuala mé sgeál ar bith faoi an lios. Níl aon chrann ag fás thart air. Níor chuir duine ar bith isteach ar an lios sin ariamh. NÍ'l fhios agam cé'n fáth a rinneadh é. Níor chuala duine ar bith ceól thart ar an lios sin. (Níl aon fhios cé'n t-am a ndearna síad an lios sin.) Níor chonnaic duine ar bith soillse thart ar an lios.

Lios Leatha. Tá sé i Máigh Mhuilinn (ag bun an cnoc.) Tá cuma chruinn air. Níl aon chlaidhe thart ar an lios. D'iarr mé ar na sean-daoine an raibh baint ag na Lochlannaigh nó ag na Tuatha De Danann leis agus dubhairt síad nach raibh. Níor chuir duine ar bith isteach ar an lios sin ariamh. Níor chuala duine ar bith de's na sean daoine ceól ar bith in aice an leasa sin. Níl aon pholl (ar mhullach an lios) sin. Níl sgéal ar ith agam faoi an lios. D'iarr mé ar na sean daoine atá air mó bhaile cé'n t-am a rinneadh é agus dubhairt síad nach rabh fhios aca. Ní fhaca duine ar bith soillse thart ar an lios sin ariamh. (Níl fhios agam cé'n fáth a rinne síad an lios) sin chor ar bith. Lios na gcloch mór". Tá an lios seo suidhte i Máigh Mhuilinn

leasa sin. Níl aon sgéal agam faoi lios Árd. D’iarr mé ar na sean daoine atá ar mó bhaile cé rinne an lios sin agus dubhairt síad nach raibh fhios aca. Níl fhios agam cé’n t-am a rinneadh an lios sin. Níl aon fhios ag mó athair cé’n fáth a rinneadh an lios.
“Lios Fraoich” Tá an lios seo suidhte i Máigh Mhuilinn ag bun an chnoc. Tá cuma chruinn air. Níl aon chlaidhe thart ar an lios sin. Tá go leór fraoich ag fás thart air. Ní raibh baint ag na Tuatha De Danann nó ag na lochlannaigh leis an lios seo. Níor chuir duine ar bith isteach ar an lios sin ariamh. Níor chuala duine ar bith ceól in aice an lios. Ní fhaca síad soillse ar bith in aice an lios seo. Níl aon pholl ar mhullach an leasa sin. D’iarr mé ar mó

cé rinne é. Níl fhios ag na sean daoine cé'n t-am a rinneadh an lios sin. Níl aon fhios agam cé'n fáth a rinneadh an lios sin.
"Lios teine an chnámh' Tá an lios seo suidhte i Máigh Mhuilinn ag taobh an bhóthair. Tá cuma chruinn air. Tá claidhe mór thart ar an lios sin. Níl aon chrann ag fás (in aice an lios.) Ní raibh baint ag na Tuatha De Danann nó ag na lochannaigh leis. Níor chuir duine ar bith ceól (in aice an lios) sin ariamh. Níor chonnaic duine ar bith de na sean - daoine soillse thart ar an lios sin ariamh. Níl aon pholl (in aice an lios) sin Níl sgéal ar bith ag mó athair faoi an lios sin. Níl a fhios agam cé rinne é. D'iarr mé ar mó athair cé'n fáth a rinneadh an lios sin

Bhí líos í líos

Tá lios beag i bpáirc Máirtin O'Colmáin. Tá crann beag istigh san lios. Agus tá claidhe thart timcheall na liosa. Biodh paiste curthá ann fadó. Bhiodh sidheoga ann fadó. Tá go leór pollaí ann. Tá sgeachai thart timcheall leis an claide. Tá clocaí móra istigh san lios. Tá cnocaí beaga istig san lios seo. Níl aon teach in-aice leis an lios seo. Tá cásan beag ag dul isteach go dtí an lios. Is cuma cearnogach atá uirthí. Is feidir an lios atá tios i gCnocán a fheiceál ón lios seo.

lios sin go minic sa lá. "Lios coire" Tugadh an t-ainm sin ar mar tá sé suidhthe shuas i gcoire. "Lios na bpréacháin" Glaodhtar an t ainm sin ar mar bíonn a lán préacháin in a luighe ar an lios sin. "Lios na mbuachallaí" Chuala mé sean-duine ag rádh gur báisteadh an t-ainm sin ar mar bhiodh a lán buachalaí ag leimrigh anuas de'n lios sin. "Lios an bhigaidh" Baist na sean-daoine an t-ainm sin ar mar gheall ar go bhfuil a lan bogach thart ar. "Lios an chladaigh" Chuala me sean-duine ag radh gur baisteadh an t-ainm sin ar mar tá sé in aice

duine at bith de na sean-daoine ceól thart ar an lios sin, Ní'l (in-aice an lios.) Níl aon sgeál ag na sean-daoine atá thart ar mó bhaile faoi an lios sin. Níl fhios agam cé rinne é. Nó cé'n t-am. Níl fhios ag na sean cé'n fáth a rinneadh é. "Lios Bán. Tá sé suidhte i Máigh Mhuillinn ag chois an cladaigh. Tá cuma chruinn air. Tá claidhe thart ar an lios sin. Níl aon chrann ag fás thart air. Ní raibh baint ag na lochlannaigh nó ag na Tuatha De Danann leis. Níor chuir duine ar bith isteach ariamh ar an lios sin. Níor chonnaic duine ar bith soillse thart ar an lios sin. Níl aon pholl (in aice an lios sin.) Níl aon sgeál ag na sean daoine atá ar mó bhaile nó ag mó athair. Níl aon fhios ag an

There are numerous forts in school district. Each fort has its own name such as leath ráth mion ráth. Lios na sidhe lios na sceice lios dubh lios an fothrom, lios na cloca báine, lios na carraige dubhe. Log na ndaoine maithe log na gcoileac. The Danes made them and had underground rooms in which they used store food. The entrance was outside and when they got in they pulled a bush in after them in order the hole would not be seen. The people who were living in them had witchcraft. Leath-ráth is a half finished fort mion ráth a very small fort, lios na sidhe is a fort where the fairies are frequently seen lios dubh is a fort completely covered with briars lios an fhothrom is a fort of numerous noises. Lios na cloca báine contains a large flag in its midst. Loc na daoine maite is a haunt of the good people. The majority of the forts are circular in shape and some of them are fenced with mud walls. There was a man cutting a tree in fort he went for the saw to cut it but when he came back to it there was a white cloth spread over it. there was a hole in James Maunsell's and people used to go in to see it inside. There was nothing

Deirtear go bhfuil bóthar ón lios san go lios ar an Muirchíghidh.

Tá morán liosanna i gceanntar na scoile. Tá ceithre cinn no cúig cinn i "Lios - na Caol - Bhuide". "Lios - Buidhe" "Lios Garraidhe na gCat", "Lios an Riasch". Cifá tre cinn aca ar aghaid a chéile. Tá "Lios Garraidhe na gCat" fada caol agus thá poll ag dul síos i ngach taobh de. Lá dá raibh Pádhruig Mach Aodhagáin ag glanadh prátaí chonnaich sé cat ag dul síos i bpoll agus isteach sa lios. Tá claidhe mor timcheall air. Tá "Lios - Bhuidhe" cruinn. Chuaidh muintir Lios - na Caol - Bhuidhe" á rabadh. Cheapadar go bhfaighidís rud iongantach éigin. Fuaireadar néoin a bhí fiche troig ar doimhneas agus fiche troig ar aoirde aon leac amhain a bhí deich troig ar leitheadh agus deich troig ar aoirde mar chlúdach anairde air.

Míle ó mo Thigh tá lios mór agus sé an ainm atá air na Dún Gan Béal. Tá an lios sin suidte inaice an bhóthair atá ag dul ó Sean Mhuilleann go Árdhaca i gCo. Luimnighe. Lios an-mhór ar fhad isead é, mar bhí Rí ina chomnuide ann fadó.
D'innis m'athair an scéal seo dom mar geall ar an lios sin. Deireann na daoine go bhfuil doras mór istigh insan lios agus féin ndoras sin deirtear go bhfuil alán airgid agus bhfuil cat mór dubh ann leis.
Chuaigh an-chuid daoine go dtí an lios cun a t-airgead d'fhághail, ach níor féadar an doras d'oscailt. Thosnaigh sé ag fearthain go trom nuair a chuaigh daoine cun an doras sin d'oscailt agus nuair thosnuigheadar cun teacht abhaile rith tarbh mór ina ndiaidh ag a raibh adharcha an-fhada ar fad. Tá an lios sin suidhte ar taobh na habhann ar a bhfuil an Darr mar ainm.
Fásann alán crann mór timpeall an leasa. Chonnaiceas alán lios mór, ach ní fheachas aon lios comh mór leis an lios sin. Bíonn mé ag feachaint air gach maidin Domhnaig nuair bím ag dul ar Aifreann. Bhíos istigh insan lios sin go minich ach ní fheachas an doras

Danann lies. Nior chuir duine ar bith isteach ariamh air. D'iarr mé ar na sean-daoine (ar bhfaca síád soillse thart ar an leasa sin.) Níor chuala síad ceól ar bith (in-aice an lios) sin. Níl aon pholl sa lios sin. Níl aon sgéal agam faoi an lios. Níl aon fhios ag na sean-daoine cé rinne an lios nó cé' t-am nó níl aon fhios agam cé' fáth.
"Lios Beag". Tá an lios seo suidhte i Máigh Muilinn shíos ag cois an chladaigh. Tá cuma chruinn ar an lios atá mé ag cainnt air. Tá claidhe thart air. Níl aon chrann ag fás thart air. Ní raibh baint ag na lochannaigh nó ag na Tuatha De Danann leis. Níor chuir duine ar bith isteach ar an lios sin. Níor chonnaic duine soillse (in-aice an lios) sin. Níor chuala

athair an raibh sgéal ar bith aige faoi lios fraoich agus dubhairt sé nach rabh. Níl aon fhios agam cé rinne an lios. D’iarr mé ar na sean daoine cé’n tam a rinneadh an lios sin agus dubhairt síod gur san am fadó a rinneadh é. Níl aon fhios agam cé’n fáth a rinneadh é.
“Lios na mná marbh. Tá an lios seo suidhte i Máigh Mhuilinn ag cois an chladaigh. Tá cuma chruinn air. Tá claidhe mór thart ar an lios sin. Níl aon chrann ag fás in aice leis an lios. Ní raibh aon bhaint ag na Tuatha de Danann nó ag lochlannaigh leis. Níor chuir duine ar bith isteach air an lios sin ariamh. Ní fhaca duine ar bith soillse thart air. Níor chuala duine ar bith de’s na sean daoine ceól thart ar an lios sin. Níl aon pholl ar mhullach

an leasa sin. Níl aon sgéal agam faoi lios na mná marbh. Níl fhios agam cé rinne an lios sin. D’iarr mé ar na sean daoine cé’n t-am a rinneadh agus dubhairt síad nach raibh fhios aca. “Lios Cruinn”. Tá sé suidhte i Máigh Mhuillinn shuas ar thaoibh an chnuic. Tá cuma chruinn ar an lios. Níl claidhe nó bannc chré thart air. Níl aon chrann ag fás in aice an leasa sin. Ní raibh baint ag na Tuatha de Danann nó ag na lochlannaigh leis an lios seo. Níor chuir duine ar bith isteach ar an lios sin de [réirmar]? chuala mé. Ní fhaca duine ar bith de na sean daoine soillse in aice an lios sin. Níor chuala na sean daoine ceól ar bith in aice an lios. Níl aon pholl ar mhullach an leasa sin. Níl sgéal ar bith agam faoi lios chruinn.

(ag bun an chnoc.) Tá cuma chruinn air. Níl claidhe nó bannc chré a thart air an lios sin. Ní raibh baint ag na Tuatha de Danann nó ag na Lochlannaigh leis an lios sin ariamh. Níor chuir duine ar bith isteach ar an lios ariamh. Níor chuala duine ar bith ceól thart air. Níl aon pholl ac mhullach an leasa sin. D'iarr é ar na sean daoine an raibh sgéal aca faoi lios na gchloch mór agus dubhairt síad liom nach raibh. Ní fhaca duine ace ar bith soillse (in aice an lios) sin ariamh.
"Lios an gharaidhe Áird. Tá an lios seo suidhte shuas ag bun an chnuic. Tá cuma chruinn ar an lios. Níl crann ar bith ag fás in aice leis. Ní raibh baint ag na Tuatha deDanann nó ag na Lochlannaigh leis an lios sin ariamh, Ní'l claidhe nó bannc

sean daoine cé’n fáth a rinneadh an lios agus dubhairt síad nach raibh fhios aca. Níl crann ar bith ag fás an aice an lios sin. “Lios an tighe Mhóir. Tá an lios seo suidhte i Máigh Mhuilinn i lár gharaidhe. Tá cuma chruinn air. D’iarr mé ar na daoine atá ar mó bhaile an raibh baint ag na Tuatha De Danann nó ag na lochlannaigh agus dubhairt síad nach raibh aon fhios aca. Níor chuir duine ar bith isteach air ariamh. Níl aon pholl ar mhullach an leasa sin. Níl claidhe nó bannc chré thart air. Ní fhaca duine ar bith soillse in aice an lios sin. Níl sgéal ar bith agam faoi an lios. Níor chuala duine ar bith ceol in aice an lios sin ariamh. Níl fhios agam cé’n t-am a rinneadh an lios sin. D’iarr mé ar na sean daoine cé’n fáth a rinneadh an lios sin agus dubhairt

ag éirighe as. Tá lios eile timcheall leath míle ó'n lios sin agus deirtear go mbíonn na sidheóga ag eiteall ó ceann acu go dtí an ceann eile. Tá lios eile idir an dá lios sin agus deirtear go luigheann na sideóga ann nuair a bhíonn siad ar an turas ó lios go dtí an lios eile.Tá lios eile ann agus cuma cearnógach air agus deirtear dá rachfadh duine in gar dó san oidhche go bhfeiceadh sé na sidheóga agus mná agus bhíonn siad ag caoineadh in árd a nguth ar uair an meadhon-oidhche. Tá páirc mhór leathan ar an mbaile agus tá lios cruinn in á lár. Oidhche amháin bhí an fear a mba leis an pháirc ag dul thríd nuair a baineadh geit as. Chonaic sé bean in a suidhe le h-ais an lios agus í ag amhránaidheacht. Bhí caipín lása uirthí mar bhíodh ar na mná fadó.

There is a lios near us called Quin's Lios. It is circular in shape and it is surrounded by a great foss. There is a bolt-hole in the middle of the lios. The people say there is a way underground to another lios called Cooney's Lios. These two lioses are in sight of one another.
The old people say it is not right to plough a lios. One night my father was passing a lios at about twelve o'clock and he heard music at the lios. One day a man went to plough a lios. He had only the first round ploughed when a part of the plough got broken. The man went to town to buy the part of the plough which got broken. When he came home the horse was dead in the stable.