The Schools’ Collection

This is a collection of folklore compiled by schoolchildren in Ireland in the 1930s. More information

Filter results

Results

246 results
  1. Old Graveyards

    CBÉS 0119

    Page 153

    people called it "Cillín."
  2. Cillín Liath

    CBÉS 0848

    Page 210

    In the townland of Killeen in the parish of Mullinavat there are the ruins of an old church called Cillín Liath. Cillín Liath means the little grey church. There are several stories told about Cillín Liath. There is one story told of a man who was passing by the ruins of the church and he saw two candles lighting and a Priest saying Mass. Several people have seen this light. It is said that people who go into the church field in the night that they cannot
  3. Na Cillíní Timpeall na hÁite Seo

    CBÉS 0466

    Page 119

    Cillín I gCúm na Cille I bhfeirm Muinntir Uí Geibhinn. Páircín glas timhcheall leath acra ar fhairsing is eadh í. Tá clocha bán ag ceann gach uaighe agus níl gach uaigh acu níos sia ná dhá throigh. Leanbhaí a fuair bás gan baisteadh a chuirtí ann. Do cuireadh an leanbh deireanach ann timhcheall dathad bliadhain ó shoin.
    Cillín eile I nGort Breac I bhfeirm Sheáin Uí Cathbhuaidh. Tá sé cois na h-abhann. Cillín fairsing is eadh é mar do chuirtí leanbhaí an ghleanna ann. Taisbeanann cloch bán an áit I n-ar cuireadh gach leanbh. Do cuireadh an leanbh deireanach ann deich bliadhain is fiche ó shoin.
    Cillín eile I n Droch Mór ar an dtaobh theas den bhfalla, a cuirtí na leanbhaí gan baiste roim aimsire
  4. Na Reiligí

    CBÉS 0470

    Page 218

    Ta dha reilig sa pharroiste. Cillin ata mar ainm ar ceann acu agus Inse Ruadh ata mar ainm ar an ceann eile. Ta ceann acu thuas i mbarr an gleanna agus an ceann eile ar bharr cumair na banrioghan. Cuirtear daoine ins gach ceann acu fos. Ta an dha ceann cearnogac. Nil fothrach cille no teampaill in aon ceann acu. Ta Inse Ruadh leibhealta agus is fanaidh Cillin. Gabhann an fhanaidh tuaidh o dheas. Nil crainn no tuir sa reilig. Nil aon seana croiseanna no seana tuambai ann. Ta aon reilig amhain diomhaoin sa ceanntar. Cuirti leanbai do caillti gan baisti in aiteanna ar a dtugtar cillin. Ni usaidtear fos iad. Cuirtear cuid de na daoine na parroiste i reiligi iasachta.
  5. An Lámh Fhada Dhubh

    CBÉS 0033C

    Page 08_016

    In olden day when Séamus reigned there dwelt in Cillín church a spirit called the Láimh Fhada Dubh. Cillín church is situated about 1 1/2 miles on the west side of the school. Long ago the people thought that there was an old woman who had a long black hand. They say that she used to be churning during the day. No one dared to pass that road
  6. Reiligí agus Sochraidí

    CBÉS 0472

    Page 342

    Tá dhá reilig sa pharáiste seo an Cillín agus Baile-na-Cille. Tá an Cillín suidhte ar an gCorrach agus tá reilig Baile-na-Cille i mBaile-na-Cille agus is ón gcill sin a fuair Baile-na-Cille a ainm. Cuirtear daoine ins gach ceann aca fós. Tá fothrach i reilig Baile-na-Cille agus cuirtear daoine sa bhfothrach san i gcomhnuidhe. Ní'l crainn ag fás i n-aon reilig díobh. Ní'l aon sean-chroiseanna ionnta ach tá sean-tuamba i reilig Baile-na-Cille a bhí ag muinntir Foghludha ach ní'l aon ceann aca sa tir anois mar d'imtigheadar go dtí Ameirceá agus ní baintear aon úsáid as an dtuamda anois.
    Cuirtear na leanbhaí a cailltear gan baiste ins an gCillín atá i bhfeirm ar a dtugtar Trian, thios i Dumhca, agus cuiertear cuid eile aca ins an gcillín atá ar an gCurrach, agus tá cillín eile i gcóír leanbhaí i Meadhonach i n-Oileán Mhic an Aoidh agus cuirtear leanbaí ann fós.
    Deirtear nach ceart duine marbh a tabhairt isteach i dtig ar eagla go leanfadh duine eile amach é agus dá mbeadh dhá comhra ar gheata an teampaill téigeann an céad ceann isteach ar dtúis agus deirtear
  7. Cillín Liath

    CBÉS 0475

    Page 077

    Cillín-Liath
    Long ago there was a church in Killeenlea. The ruins of it are still to be seen. It was built by a saint named Liath Dearg and the village was called after the church and the saint, Cillín Liath-Dearg or as it is now called Cillín-liath.
    There is a burial ground there also. The grave of Liath-Dearg is marked by a high pillar stone with a cross in the middle of it. There are three letters on the stone but they can not now be read because there is moss grown over them. There is a raised mound of stones around the pillar and this is the place where the saint is buried. The burial ground is a few perches from the grave of Liath Dearg. The field where the ruins of the church are is called Páirc an Cillín. Some years ago Fr. Dineen visited the place and he was very interested in it.

    Anna O'Shea,
    Killeenlea,
    Masterguihy,
    Killarney,
  8. (no title)

    Bhí beirt fhear ag an cartadh cloch i gCeathranh Naidhicín Lá.

    CBÉS 0074

    Page 445

    2.
    Bhí beirt fhear ag cartadh cloch i gCeathramh Naidhicín lá. 'Siad an bheirt a bhí ann ná Séamus Ó Cillín agus Seághan Ó Ceárnaigh. Bhí cárnán mór cloch ann agus thosuigh Séamus Ó Cillín 'ghá gcaitheamh amach ar an talamh. Nuair a bhíodar caithte amach aige chonnaic sé naigín ar dhath an airgid. Rug sé air agus theaspáin sé do'n fhear eile é. Dubhairt Seán leis gan é a leagan uaidh ach níor thug
  9. Reilig

    CBÉS 0086G

    Page 08_013

    Tá trí reilig ins an bpraiste Ceann i Cill Domnait ceann eile i Sliabh Mór agus an ceann eile i Bunncura. An ceann ata i Cill Domnait ta sí cearnac agus an ceann atá i Bunncura ta sí carnac agus an ceann ata i Sliab Mór tá sí carnac. Tá cillin na leanbh i Dubh Eige ag Gob a Poll Báin. Tá go leor paiste cuaire an. Tá seipeal ins an sean reiligh. Na daoine a bhí dotha in Abann [?] tá siad curta ins an reilig nua. Uair amáin brisead sios lorg amac ar an bfairrge agus fuair na daoine báiste agus ta siad curtaó san sean reilig. Bíonn fear ag an geata le é a osgail nuair a bíonns corp ag dul isteach. Tá botair ag dul isteach go cillin na leanbtá sé isteach i garraí. An reilig ata síos i Sliabh Mór tá go leor cloca ann mar tá sí suas air taobh an cnuic. Tá cloc mor Leagta ar taob an mbotar
  10. Lios Cillín

    CBÉS 0101

    Page 024

    "Chonnaic mé an solus i lios Cillín 40 bliain ó shoin. Bhí mé féin agus mo Cómharsa ag tigheacht abhaile ó Bhaile'n Ródhba. Ní raibh aon faithchíos orm ná ar na fir eile. Chuaidh an solus isteach go Lios Cillín airí. Annsin d'eirigh solus eile thuas ag an abhainn i gCluain Gabhla. Tháinic an dá solais i g-coinnibh a chéile annsin. Fá cheann uaire d'imthigh na soilse. Bhí chuile duine amuigh an oidhche sin ag féachaint ar an solus ag dul isteach is amach. Níor ainne aon dochar do duine ar bith. Ní fhéacamuid an solus níos mó"
  11. Mo Bhaile Fearainn Dúchais, Ceathrú Mór

    CBÉS 0126

    Page 199

    Mo baile - fheapainn dúthchair, Ceathrú Mór Seo iad na páirceanna atá ann. Tulach na Uaigh, An páirc glar, Páirc a' chuach, Umaise bán, Cillín mór, Tobar na dúncéasaí, Cnoc a' Muilleann, Páirc a' bóthais, Garrdha sóire, Páisc a' lior, Garrdha n' aral, Garrdha na rgeiche, Páirc a' t-rionnach, Tús árd, Farach, Ssath Pollach, Garrda Mháistín, lior na Gaoithe, lior na Bhfsaoch, Garrdha na Sgioból, Cnocán Ruadh, Rog a' Púca, Cnocán na Dasaigh, Páirc bhuidhe, Cillín na bhpáirtí, Páirc a' lín, Páirc a' leabaidh, Páirc na h-Eosna, Garrdha na g-Crann, Cnoc na Gainime, Páirc Ruadh. Sraith Cnocán a' t-Seamsheóig, Cúl le n-Grein, Draid a' Dreoilín, Páisc na Neoníní, Sraitín Dubh, leabaidh Púca, Páirc a' Sidheog, Poll na muice, lead a ' Fola, Páirc a ' Teampull, Cnocán Máirtín Ruaidh, log an fhíosh, uirge, log Mháise Phait, Garrdha Árd, Páirc na Madsaí, Poll a' n-Apal, Páirc na Mná Uairle
  12. Filí

    CBÉS 0140

    Page 366

    Bhí beirt fhile san áit seo fadó. Fear aca darab ainm Peadar Bacach Ó h-Éilige, bhí sé in a chomhnuidhe i mBaile Mhic Aodha. Bhí an fear eile ina chomhnuidhe i gCill Fhir Dubh agus Tomás Mac Cillín an t-ainm a bhí air. Casadh an bheirt aca le na chéile lá amháin i dteach éicint. Bhí a chlár fhiachail caillte ag Mac Cillín agus bhí beárnach manntach. Dubhairt Peadar leis:-

    "Ceist agam ort agus fuasgail í,
    Cé againn is gile ná is áilne gnaoi?"
    D'fhreagair Cillín é,
    "Tá fear againn bacach agus fear eile beárrach buidhe",
    Is nach truagh Muire an
  13. Cillin, Cloon, Clig

    CBÉS 0142

    Page 136

    McDonnell buried under the tree in that grave-yard. He and three of his followers were all who were left after a fierce battle with another clan named Bourkes. This battle was fought at the thurthog in Carn Maygoynagh . McDonnell and his three followers ran all the way from Carn to Cillin. McDonnell had a piosoned arrow in his leg and when he reached Cillin he fell dead. His three followers, with great grief buried him under the tree. They went to Heskin Fort, the remains of which is still to be seen in Thomas Hoban's land in Ratheskin.
  14. Aimsir an Ghorta

    CBÉS 0283

    Page 324

    den ngórta an dara lá. Táid curtha san cillín.
  15. An Gabha agus an Cheárta

    CBÉS 0292

    Page 341

    There are two forges in the parish of Caheragh. Charles Hegarty of Baile Oráin is one of smiths and Tim Hayes of Cillín Líarh is the other smith. The ancesters of the smiths were smiths also. The forges are situated near streams. The forge in Cillín Líarh is covered with slates. The forge in Baile Oráin is covered with tin and felt outside. There is one hob in each of the forges. Each smith has a big bellows for blowing his fire. There are no bellows made in this district. The tools the smith has are - an anvil a sledge a tongs a poker a bellows and a
  16. Cillín

    CBÉS 0457

    Page 108

    and immediately missed the lintel from over the doorway. They asked the farmer who removed the lintel. He explained about the noises of the night before and the whole party masons and farmer visited the Cillín and were astonished to find the slat standing in exactly the spot where it was before it was taken to serve as a lentil.
    The farmer got ill and died in a short time while his son a boy of 12 yrs while minding cattle slept in the little cillín and on awakening took ill. He recovered but one eye suffered.
  17. Scéalta

    CBÉS 0470

    Page 004

    Bhí fear ann fadó agus bhí teinneas ar a chois ar feadh da bhlíadhain. Oidhche amháin bhí taidhbhreamh aige, dá raghadh sé go dtí Cillín i gClúain agus a cos do níge san uisge beannuighthe a bhí ann ná beadh a thuilleadh teinneas air.
    Maidin imbháireach chuaidh sé go dtí cillín agus nígh sé a cos san uisge beannuighthe. Ní raibh a thuilleadh teinneas ar a cois as san amach.
    Tar éis tamaill chuaidh sé ag feachaint ar na clocha ógam atá ann. Thóg sé ceann acu i na láimh. Tuit an cloch ar an dtalamh agus do briseadh é.
    Chuaidh sé abhaile go sásta. An oidche sin táinig alán daoine isteach san tseómra ina raibh sé ‘na codhladh. Dubhradar leis dul go dtí an Cillín arís agus an cloch do bhris sé do chuir suas i gceart. Chuaidh sé go dtí an cillín agus dhein sé an rud a dubhradh leis.
    Tháinig sé abhaile agus bhí fios aige gur sprid a bhí ann.
    Sean Ua Cabthuig,
    Clúain, Gleann Cárthaig, Condaé Cíarráidhe.
    54 bl
  18. Scéalta

    CBÉS 0616B

    Page 11_015

    se gur sgeal fior e. Ta se i na comhnaidhe i Meggath-Cairn, Cillin-na-Buidhe, Co an Clair.
  19. Ainmneacha Áitiúla

    CBÉS 0109

    Page 062

    draighin ann.
    Lé hais droichead Baile Cillín tá sraith ar a dtugtar " Clais " mar tá an talamh fluich garbh.
    Teimcheall is míle ó'n áit seo tá gort agus sé an t-ainm atá uirrí, " Guirtín na gCloch " agus bíonn an fear is leis é ar buile nuair bhíos air na clochaí do bhailuighadh.
    Gort na Caillighe a tugtar ar cheann eile mar bhíodh na sean mná i mbaile sagainne ag cainnt is ag cómhráh fúithí.
    Glaoidhtear garrdha Phádhraig ar gharrdha atá i mBaile Cillín agus sé an ceann is mó san áit.

    Sorcha Ní Chuinn
    Baile Cillín
  20. Irish Place Names

    CBÉS 0033B

    Page 05_047

    1. bothar Cillín = In Aran, Kilcolgan. There was a church there long ago and this road led to the church.
    2. Cillín Muinntir Laidhin = This place lies between Kilcolgan and Ballinderreen It was formerly inhabited by Lanes and in it was a church
    3. Páirc Fliuch = In Aran, Kilcolgan, It is a field and there is a stream flowing through it.
    4. Cill Colgáin = In Kilcolgan there was a saint