The Schools’ Collection

This is a collection of folklore compiled by schoolchildren in Ireland in the 1930s. More information

Filter results

Results

105 results
  1. Potatoes

    CBÉS 0109

    Page 658

    Long ago the people had different methods for sowing potatoes to the people have now. The people ploughed the land with a wooden plough. The wooden ploughs were made of ash. Martin Flaterty from Culnacleha made wooden ploughs. The people long ago made the ridges with spades. Long ago the people dug a sod and they called the sod Foidin to mark the ridge. The people long ago worked a blacksmith's spade. The fack was made of iron and the broiugin was made of wood. The broigin was joined to the fack. next the dikes were dug and they
  2. Old Graveyards

    CBÉS 0110

    Page 542

    foídín marbh.
    All the people from Larganboy are buried in the graveyard attached to the Augustinian abbey in Ballyhaunis. The reason is that the village of Larganboy formed part of the parish of Annagh until some fifty years ago when it was transferred to Bekan.
  3. The Fóidín Marbh

    CBÉS 0117

    Page 160

    The "Foidin Marbh" is a sod of ground and if you stand on it at night, you will be unable to find your way -- lifted as it is called. If you take off your coat and turn it you will be alright.
    Long ago people had to carry the coffins long distances and left them down to rest. This
  4. Na Seanscoileanna

    CBÉS 0119C

    Page 02_004

    sé ar sgoil san áit céana ina bhfuil teach Sheáin O Róiste anois. Teach cinn tuighe do beadh é "Sgoil Fóidín do bheadh é mar nb'éigin do na sgóláiri cúpla fód móna a thabhairt d'on sgoil gach mhaidin.
    Bhí sean suidheacháin ann, act ní raibh siad chomh compórtach is mar atá na suidheacháin anois. Bhíodh leabhair ag na páistí agus bhíodh siad ag sgríobhadh ar slinntibh. Bhí gaedilg
  5. Na Seanscoileanna

    CBÉS 0119C

    Page 04_001

    Sar ar cuireadh na Scoileanna Náisiúnta ar bún in Éirinn ní raibh acht corr sgóil annseo is annsuidh ar fudh na tíre.
    Cúala mé ó seán fhear go raibh scóil foídín mar b'eighean dó gach páiste cúpla fódh a tabhairt gach maidin gó dtí an scoil bhí sean suidheacháin ann. Bhíodh leabhair ag na scoláirí agus bhíodh sleinthe ag na
  6. Na Seanscoileanna

    CBÉS 0119C

    Page 07_002

    Sar ar cuireadh na Sgoileann Náisiúnta ar bun in Éirinn ní raibh acht corr sgoil annseo is annsúid ar fud dna tíre. Chuala mé an sgeal seo ó sean-fhear í mBéal-an-Atha - Mhóir.
    Sgoil Fóidín abhí mar ainm ar an sgoil sin mar
  7. Na Seanscoileanna

    CBÉS 0119C

    Page 09_006

    i Craig-Dubh. Teach cinn tiughe do bhead e. Scoil Fóidín ar an scoil mar bheigean do gach páiste cúpla fód móna a thabhairt ar scoil leo gach maidin. Ní raibh ins an scoil acht shuidheadh na scoláirí ar dréimre ar a raibh málaí.]
    Bhíodh leabhair ag na páistí agus bhíodh siad ag scríobhadh
  8. Na Seanscoileanna

    CBÉS 0119C

    Page 11_002

    Sar ar cuideadh na scoileanna Náisiúnta ar bun in Éirinn ní raibh acth corr sgoil annseo is annsúid ar fud na tíre. Cuala mé an sgéal ó sean fhear í gCreaig-dúbh.
    Sgoil fóidin a dhí mar ainm
  9. Local Place Names

    CBÉS 0152

    Page 069

    a hill. Páirc Timony is a field which belonged to a man named Timony. Kinnard means the crown of the hights. Cnoc a Leatan means the broad hill. Cnocán na Staighre means the hill of the stairs. Páirc an Púnta is a field in which a pound was. Fál na haitinne means the whinny hedge. Fál Bán mean the the white-thorn hedge. Léim an Gabhair means the goats jump. Árd a mhadaidh means the dogs highth. Béal a Fóidín means the ford of the sods. Rath Mhaoil means the bare fort.
  10. Bailte Fearainn i gCeantar na Scoile seo

    CBÉS 0299

    Page 009

    An Céim Mhór = The Big Pass is dócha.
    Tá dhá Chéim Mór ann .i. Céim Mór Theas agus Céim Mór Thuaidh. Céim Mór Thuaidh atá sa cheanntar so. Tá 4 feirmeoirí ann agus tig fir-oibre.
    Gort na Díthe nó Gort na Daibhche.
    Gurtnadihy = The Gort of the want or need or the Gort of the Vat. B'fearr liom féi Gort na Díthe. Triúr feirmeoir atá ann.
    Níl aon lios san áit. Is talamh bhocht mí-comhthrom í
    Cill Fóidin: Cul Feidín: cf. Falla Fóidín nó Falla Feidín
    Earthen Church .... earthen walls
    Nó bhféirir gur Cill-Pháidín é.
    Meall a'Ghiorra = meal: Knoll agus giorra = aith-ghiorra nó cómhgar.
    Doire Liath : Tá an áit seo le h-ais na Loch - Shepperton lakes agus Dubh-Loch: Bíonn ceo agus sioc liath uirthi go minic. Tá an áit comhgairach d'Acaidh Liath freisin.
  11. Story

    CBÉS 0968

    Page 377

    Owen McGovern was coming home late from a dance and he must have walked on the Fóidín marry for he could not make his way as far as a ditch but walked and walked away till he was ready to drop. He couldnt get home, nor could he know where he was.
    He be thought himself of turning his coat as down he sat, took off his coat, pulled it inside out, and put it on. When he came to himself, where would he be sitting only on a tombstone in Killaduff graveyard.
  12. Another Fairy Story

    CBÉS 0978

    Page 343

    Once upon a time there was a man named John Mc Connoll in the townland of Glancurran. One morning at three o'clock he went to the house of Luke Reilly, Drumavaddy, on his way to a fair. When he was passing Glancurran fort he happened to walk on a "stray sod" also called the "Fóidín Marb," and he was kept walking the whole morning. At day - light he found himself on top off a thatched house at the foot of Sliabhgla mountain. When morning came he found knew where he was and he reached Reilly's house at nine o'clock where he told his story.
  13. Na hÁiteanna atá Timpeall Orm

    CBÉS 0298

    Page 045

    1) Shepperton. Fuair an áit a ainm ó duine de na planndálaithe agus tá Shepperton Park ann anois mar a raibh ionad comhnuidhche ag na Sheppeitors fadó.
    2) Sruth-lán. Focal eile ar "sruthán" é seo = or The full stream.
    3) Cluain Caoin = The kind meadow.
    4) Eadar-Dhá-Gabháil = Between the two forks.
    5) Meall a' t-Srutháir = The hill of the stream.
    6) Carn Íseal = Coornishal mar a sgríobhtar sa Bhéarla. The round hill of the lowlying land or low cairn.
    7) Cuilleanach = Tá mórán cuilinn ag fás ar thaobha na gcnoch ann.
    8) Cnuc an Fhiaidh = The hill of the deer.
    9) Doire Liath = Tá an áit seo le h-ais na locha i Shepperton agus an Dubh-loc. Bíonn ceo agus sioch-liath ann go minic. Tá an áit comhgarach d'Achaidh-Liath freisin.
    10) Cill Foidín. Deirtear go raibh Cill san áit sin fadó agus go raibh fallaí foidín nó feidín ins an gcill agus sin é an fáth go dtugtar an ainm sin ar an áit.
    11) Léim (Leap) nó Léim Uí Dhonabháin. Deirtear gur léim fear darbh ainm Ó Donabháin treasna na h-abhann atá ag rith tríd an áit agus gur bádh é agus sin é an fath go dtugar an ainm sin ar an áit.
  14. Seanscoileanna

    CBÉS 0011

    Page 440

    Sarar cuireah na Scoileanna Náisiúnta ar bun sé an t-ainm do bhí san áit ar na scoileanna ná scoileanna scairte agus corr-uair scoileanna fóidín. Tugadh an t-ainm sin ortha mar bhí siad i leath-taoibh an bhóthair agus scoileanna an-bhochta a bhí ionnta. Bhíodh an scoil amuigh fan aer corr-uair agus istigh ins na bothain corr-uair eile. Bhíodh múinteoirí gann an t-am sin. Bhíodh múinteoir ag múineadh san Aord Mhóir agus sé an t-ainm a bhí air Seán Ó Conchubhair agus bhíodh sé ina chómhnaidhe annsin. Bhí a lan eile aca ann freisin. Stróinséaraí dob eadh cuid aca agus ia daoine ó'n gceanntair a bhí sa gcuid eile.
    Bhíodh an scoil ar siubhal i dtighthe na bhfeirmeoirí go minic ní h-ionann is anois. Ní ins na tighthe céadna a bhíodh na múinteoirí gach oidhche mar bhídís ag taisteal ó áit go h-áit. Sé an pháigh a gheighidís ná punt sa mhí, agus thugadh na daoine a mhúinidís beagán airgid dóibh freisin. 'Scríobh' an t-ábhar is mó le rádh a mbíodh cainnt air, agus a bhíodh dhá mhúineadh agus léigheamh freisin, maidir le uimhríocht ní raibh aon chainnt air. Bhíodh Béarla ag na múinteoirí agus mhúinidís é. Do mhúintí an léigheamh tré Bhéarla agus anois is arís tré Ghaeilge. Bhíodh na páistí ag sgríobh go minic. Bhíodh saghas binnsí ins na scoileanna a shuidheadh na páistí ortha. Is beag an chosamhlacht atá ag scoileanna an lae indiu leis na scoileanna a bhí ann sa tsean-aimsir.
  15. (no title)

    A woman lived in Carnagur who had an evil eye.

    CBÉS 0037

    Page 0091

    A woman lived in Carnagur who had an evil eye. One day she commented on a lovely grey cow that was grazing in a field and about a month later the cow died and it was said the woman made a bad eye of the cow. People used to try to avoid meeting her particularly when going on a journey or to a fair.
    There is a stone in the Square, Tuam, and if a person stand on this with his foot in a certain position he is put astray. It is called the Fóidín Mearbhall.
    Three men were going home one night from a wake in Carrowkeel. All felt they were going the right way. Two of them were turned
  16. Funny Stories

    One evening when Pat Coen of Abbeyland, Eyrecourt was coming home from the bog at Seven O'Clock in the summer time he passed by a lis.

    CBÉS 0056

    Page 0092

    6. One evening when Pat Coen of Abbeyland, Eyrecourt was coming home from the bog at Seven o'clock in the Summer time he passed by a lis. He went on across the field in which the lis was. He found that he was walking for hours and hours, and yet was not getting nearer home. At last he thought of a plan. He turned his coat inside out, and then walked straight to the style which was near home. It was after 11 o'clock by this, and he knew then he must have been walking on the "enchanted ground or "Fóidín an meabrain"? as it is often called. It is commonly believed that several patches of such ground are here and there in the fields of the district. One keeps wandering for hours and cannot find his way.
    This story was told by Pat Coen of Abbeyland, in relating this experience of his some years ago. He still lives in Abbeyland and is about 70 years of age.
  17. Na Fataí

    CBÉS 0062

    Page 0071

    Cuireann muinntir an bhaile fataí chuile bhlian acht ní bhionn an obair sin chomh heasgaidh is bíonn sé in áiteacha eile mar is le láidhe amháin a deantar é; tá na garraidheanta ró bheag agus iomarca clocha uachtair ann.
    Siad na buachaillí agus na fir a deanann an obair annseo. Fághann siad dorugha agus sineann é agus baineann agus iompuigheann siad fóidín éadtrom no feirbín mar comhartha le haghaidh an iomaire agus na díogán no claisreacha.
    Annsin leanann siad mar sin go mbíonn an garraidhe socruighthe aca, - sé sin na h iomairí ar fad breacaighthe ar an talamh bán. Baineann siad feamuinn annsin agus sgarann siad ar an talamh í - sin an chéad leasú a theigheanns air. Cuirtear aoileach os a cionn sin agus siad na mna is mó a sgarann amac an fheamuinn agus an aoileach. Sgarann
  18. Ráthanna agus Liosanna

    CBÉS 0067

    Page 355

    Tá lios amuigh ar an sléibh, agus deirtear go bhfuil ór í bhfolach ánn, mar tá cat mhór dubh ann, agus tagann sé amach chuile oidhche. Duine ar bith a rachadh thart mharbhochadg an cat íad. Bhí bean ag dul an bealach úair, agus d'eirigh an cat aicí agus mharbhuigh sé í.
    Tá áit eile ánn, Bholla Bhig. Bhí fear an teasdal ar an sleibh úair, agus tháinig an oidhche air, agus tháinig fóidín - meara air. Connaich sé gleann mór agus brúighean ann, bhí solas ánn, agus rinne sé air. Ní raibh duine ar bith istigh acht bean agus gearrchaile. Tug síad suipéar dhó, agus núair a bhí sé ithte aige, thosuigh an caoineadh.
  19. Schools

    CBÉS 0077

    Page 100

    19.7. '38

    Before the national schools were established the pupils were taught in hedge-schools. Some people called them the foidín. They were situated in a field. They were held in the open air. The school-masters used to hold school in farmers houses and they held school in the hedge schools also.
    The teachers used to spend a term with every child. They used not get any government pay only just whatever the farmers wished. The teachers used to teach Irish, English, Arithmetic, Latin, French and Grammar. When the teachers began to teach English at first
  20. Scéalta - Fairy Tales

    CBÉS 0081

    Page 332

    One night a man was coming home from card-playing and as he was coming down the field he saw six hares card-playing and the queen of the hares holding a candle for them and when they saw the man the six hares turned into birds and flew away and the queen and turned ran away.
    One night a man was coming home from visiting and as he was coming down across the field he stood on the "fóidín marbhmhail" and went astray. Sometimes he would see a lake before him and more times he would see a wood and sometimes a stone wall. This time he saw a stone wall and he put his foot on the wall and what was under him but the "Lephrehán". He caught him and asked him for the "pota ór" and the "Lephrehán" told him that a woman who was down the road was his wife and she had