Imleabhar: CBÉ 0594 Dáta 1938–1939Bailitheoir Seán Ó hEochaidh Suíomhanna Gleann Cholm Cille, Co. Dhún na nGall Teampall Cróine, Co. Dhún na nGall Tulacha Beigile, Co. Dhún na nGall Liosta Brabhsáil Teidil (101) 1. “Ceist (1) Ba gráthach ins an t-sean-am annseo aghaidhe na dtoighthe uilig a bheith...” Seanchas 2. “Ceist (2) Bhí gráthas acú annseo fad ó shoin i nGaoth Dobhair nuair a dheánfad siad teach úr...” Seanchas 3. “Ceist 3 Nuair a gheobhfaidhe duine marbh ar thaobh an bhealaigh mhóir, níor ghráthach leóbhtha ...” Seanchas 4. “Ceist 4. Ní choimeochthaidhe coileach ar bith fad ó shoin fá na toighthe ach coileach dubh Márta.” Seanchas 5. “Dá mbeadh cearc fá theach a rachadh a scairtighe, ní dheánfaidhe moill ar bith go gcuirtidhe 'un báis í.” Seanchas 6. “Ceist Nuair a gheobhfaidhe duine marbh ar thaoibh an bhealaigh mhóir, (níor) bhí cuid mhór grásarthaí...” Seanchas 7. “Ceist. Ba gráthach ins an cheanntar seo Ghaoith Dobhair teine a dhóghadh faoi ...” Seanchas 8. “Ba gráthach páistí gan bhaistiughadh a chur fad ó shoin i n-áiteacha suaimhneacha ar thalamh...” Seanchas 9. “Ba gráthach an t-eallach agus an mhaoin shaoghalta uilig a bhéadh ag duine a gheobhadh bás a dhíol...” Seanchas 10. “Is gráthach i gcomhnuidhe an t-uisce a nighfeas an corp a chathamh i mullach rud ínteacht...” Seanchas 11. “Dá mbéadh duine a fághail bháis ar leabaidh a mbéadh ádhmad-éadalacha inntí nó cluimhreach...” Seanchas 12. “Ba léar leis na daoine fad ó shoin duine ar bith nach mbéadh an sagart aige agus an ola a dhul air...” Seanchas 13. “Is gráthach i gcomhnuidhe a bidheas faoi chorp a chuir isteach go cúramach...” Seanchas 14. “Ins an áit a bhfágfaidhe an cothán seo ba gráthach leis na daoine a dhul agus paidreacha...” Seanchas 15. “Ba léar leis na daoine ins an t-sean am ins an cheanntar seo go dtigeadh na marbhanaidhe uilig arais ...” Seanchas 16. “Tá corr dhuine ins an cheanntar go fóill a fhágas biadh ag na marbhanaaidhe 'ach uile oidhche ins a' bhliadhain.” Seanchas 17. “Ins na sean-toighthe fad ó shoin air ghreim...” Seanchas 18. “Bhí grás eile an-choitchiannta annseo ins an t-seam-am, an teinidh a bhéadh i dteach nuair a gheobhfadh duine bás...” Seanchas 19. “Dá mbéadh corp ag at ba gráthach leóbhtha pighinn, salann agus scraith a chur ...” Seanchas 20. “Ba gráthach i n-anamaí posta cómhnair follamh a thabhairt na Roilge agus a cur go díreach tiar dá mbéadh corp inntí.” Seanchas 21. “Is gráthach daoine a thig isteach fá thír annseo báidhte a chur fá bhruach na fairrge...” Seanchas 22. “Tá seanchusc le fághail gur cuireadh daoine thall agus i bhfios fad ó shoin ins an áit a bhfuil...” Seanchas 23. “Tá (oilean) áit eile ar íochtar bhaile na loinnigh a dtugann siad an "Sludán" air.” Seanchas 24. “Tá gráthas eile acú annseo, nuair a béas duine fhad curtha agus go mbéidh scraith ...” Seanchas 25. “Ba mhaith leis na daoine ins an t-sean am a bheith curtha ins an áit a mbéadh a n-aghaidhe ar an ghréin...” Seanchas 26. “Deirtear nach bhfuil sé ceart uaigh a fhoscail Dia h-Aoine mas feidir a sheachtnadh ar dhóigh ar bith.” Seanchas 27. “Is ceart dó dhuine i gcomhnidhe a lámh a leagan ar chorp leis an uaighneas a choinneáil de.” Seanchas 28. “A dhul trí h-uaire thart ar uaighe sin an rud a ba gráthach leóbhtha...” Seanchas 29. “Roimhe seo, níor ghráthach an bunadh a bháindfidhe ar chósta Ghaoth Dobhair...” Seanchas 30. “Dá mbéadh bád a cailleadh agus an fhuireann i gconntabhairt a gcaillte agus bád eile a theacht a mbealach...” Seanchas 31. “Ba gráthach leóbhtha tomóg de ghruaig an mharbhanaidhe a gheárradh agus a coinneáil roimhe seo.” Seanchas 32. “Deirtear i gceanntar Ghaoth Dobhair gur ag fáirí a ba gráthach le bunadhas na lánamhaineacha uilig...” Seanchas 33. “Deirtear nach bhfuil sé ceart ag duine seasamh eadar dhá ursan an doirais nuair atá tórramh ag 'ul thart...” Seanchas 34. “Níor ghráthach corp ar bith a thabhairt an bealach mór as taobh Chruic Fola de Ghaoth Dobhair...” Seanchas 35. “Deirtear go dtógfaidh duine tinneas beannuigh le dhul thairc corp.” Seanchas 36. “Dá mbéadh droch-aicíd ar dhuine a bhéadh a fághail bháis, créachta nó rud ar bith mar sin...” Seanchas 37. “Deirtear dá ndeántaidhe dúnmharbhadh ar dhuine, agus an t-é a dheánfadh an dúnmharbhadh a dhul fhad le uaigh...” Seanchas 38. “Bhí móran pisreóg a baint leis an am a mbéadh duine a teacht 'un t-saoghuil chomh maith le bás an duine.” Seanchas 39. “Tá mrá eile ann agus i n-áit a gcuid fear a chur a d' iomchur an uisce, gheibh siad bheistí...” Seanchas 40. “Bhí gráthas eile acú annseo ins an t-sean-am nach bhfuil acú anois.” Seanchas 41. “Deirtear nach bhfuil sé ceart ag fear a dhul leis fhéin faoi choinne banaltraighe ...” Seanchas 42. “Roimhe seo ba gráthach leóbhtha ainmneacha éanacha a thabhairt ar pháistí suas go dtí...” Seanchas 43. “Deirtear go mbíonn an diabhal ag 'ul thart i múnla muice agus ar an ádhbhar....” Seanchas 44. “i gCeanntar Theilinn nuair a gheibh duine bás go mór mór na fír, is annamh a deirtear go bhfuair siad bás...” Seanchas 45. “Fad ó shoin dá dtigeadh duine isteach i dteach, agus páiste a bheith a lámhacáin fá'n urlár...” Seanchas 46. “Deirtear nach bhfuil sé ceart ag máthair tachrán a thabhairt léithe amach...” Seanchas 47. “Deirtear nach bhfuil sé ceart ag máthair a dhul i luighe ins an oidhche ach oireadh gan an maide...” Seanchas 48. “Tá sé le tabhairt fá dear ag 'ach uile dhuine nach bhfuil aon áit fríd an tí a bhfuil ballóg...” Seanchas 49. “Fad ó shoin nuair a dheánfaidhe teach úr ins an cheanntar seo (Gaoth Dobhair) níor ghráthach...” Seanchas 50. “Deirtear nach bhfuil sé ceart ag fear eadar dáil agus pósadh a dhul treasna ar uisce...” Seanchas 51. “Deirtear i dTeilionn nach rabh aon ádh ariamh i dteach úr a dheánfaidhe ar lorg sean-bhealaigh mhóir.” Seanchas 52. “Tá gráthas annseo go fóill i nGaoth Dobhair ag cuid de na fir go spéisialta ar cheann chruc fola ...” Seanchas 53. “Roimhe seo nuair a bhíodh siad a thabhairt a bhainne ar siubhal ó na chéile, ba léar leóbhtha...” Seanchas 54. “Is gráthach le seandaoine i gcomhnuidhe a bidheas ag airneál eadar na...” Seanchas 55. “Ba ghráthach annseo súile an mharbhánauidhe a dhrud le h-órdógaí duine ínteacht...” Seanchas 56. “Tá gráthas ag na h-Albanaigh atá ins an cheanntar seo (nó ná Protastúnaigh)...” Seanchas 57. “Ba gráthach le móran daoine ins an cheanntar seo fad ó shoin cloigeann beathadhaigh a choinneáil thart fá'n teach.” Seanchas 58. Leigheas an Dóite Seanchas 59. Léigheas Faithní Seanchas 60. Tinneas Bheannaigh Seanchas 61. “Tig rud ar ghasraí uair a bíos siad a fás aníos 'na smulcaigh go dtí go rabh siad tuairim...” Seanchas 62. “Go dtí le h-am gairid annseo i nGaoth Dobhair, ba gráthach leóbhtha a gcastaidhe...” Seanchas 63. “Bhí gráthas acú i dTeilionn fad ó shoin, agus tá sé ag cuid do'n t-sean bhunadh ann go fóill...” Seanchas 64. “Deirtear go bhfuil dhá chineal cloch nach bhfuil sé ceart úsaid a bhaint astú nuair a bhíos...” Seanchas 65. “Ceist 25. Dá mbéadh lánamháin óg indiaidh a bpósta agus an bhean bás a fhághail sula rabh aon nduine cloinne...” Seanchas 66. “Ceist 33. Bhí móran comharthaí acú fad ó shoin le taisbeaint gur ghoirid go bhfágadh corp eile an teach.” Seanchas 67. “Deirtear nach bhfuil an-chomharthadh báis amuigh is mó nó madadh a bheith a caoineadh fá theach oidhch' nó lá.” Seanchas 68. “Comharthadh mó báis ar duine deirtear na h-iongannacha fás - go h-achmhair air.” Seanchas 69. “Bhí fear thuas annseo a'n am amhain i mBun a' Bhaic a dtugad siad Mac Uí Fhearraidhe air.” Seanchas 70. “Bhí sin ann agus is fada ó bhí.” Seanchas 71. “Tá caisleán ins an chonndae seo a dtugann siad "Caislean an Dubhach" air.” Seanchas 72. “Thoir annseo ins a' chruc seo thoir áit mhór táidhbhseóracht agus "Daoine Beaga" a bhí ann ins an t-sean am...” Seanchas 73. “Bhí rí i n-Éirinn fad ó shoin agus bhí mac amhain aige.” Seanchas 74. “Bhí dhá stócach ann san am fadó.” Seanchas 75. “Ins an t-sean-am fad ó shoin ba gráthach leis na cailíní agus na buachaillí...” Seanchas 76. “Bhí fear fad ó shoin ann a rabh an Ceannuidhe Mór air.” Seanchas 77. “Bhí fear uasal ann a'n am amháin agus chuaidh sé 'un aonaigh a dheánamh cailín a fhastodh.” Seanchas 78. “Bhí saighdiúr ann a'n am amhain agus bhí sé fhéin agus nighean duine uasail a bhí ann an-tógtha le chéile...” Seanchas 79. “Bhí fear uasal ann a'n am amháin agus d'éirigh sé tinn.” Seanchas 80. “Bhí triúr cailíní ann a'n am amháin agus bhí siad 'na gcomhnuidhe leóbhtha fhéin.” Seanchas 81. “Gheal phaidir, 'gheal phaidir, a Mháthair Pheadair...” Seanchas 82. “A dhuine bhoicht gan céill...” Seanchas 83. “Crois Mhuire mo chrois...” Seanchas 84. “Diúltuighim feasta dó aiste bréige...” Seanchas 85. “Ach tá mise thíos i seamra ghlé-geal...” Seanchas 86. “Nighean Joachím a tháinic ó Righte...” Seanchas 87. “Tháinic teachtuire lughmhar le cuireadh a cur ar 'ach aoineach...” Seanchas 88. “Leag sí i mainseair é go stuamdha...” Seanchas 89. “Bhí rí thall i Sasain a'n am amháin agus bhí nighean amháin aige.” Seanchas 90. Na Seacht Suáilce Seanchas 91. “Bhí fear thoir annseo faoi Chruc fad ó shoin a dtugad siad Éon 'ac Fáidín air.” Seanchas 92. Paidir na Leaba Seanchas 93. “Sé Luan a' t-sléibhe Luan a léir scris...” Seanchas 94. “Bhí fear óg fad ó shoin ann agus ní fhacaidh sé a athair ariamh, agus nuair a tháinic ann ...” Seanchas 95. “Bhí fear fad ó shoin ann agus bhí sé fhéin agus a mháthair 'na gcomhnuidhe i dteach bheag leóbhtha fhéin.” Seanchas 96. “Bhí fear uasal fad ó shoin ann agus fuair a bhean bás...” Seanchas 97. “Bhí lánamhain ann fad ó shoin agus bhí an chloigeann déag mac acú.” Seanchas 98. “Bhí lánamhain ann fad ó shoin agus bhí siad a tiomaint thart le loch.” Seanchas 99. “Bhí fear ann a'n am amháin agus bhí triúr mac aige.” Seanchas 100. “Bhí dhá cheannaidhe uibheach annseo a'n am amháin agus bhí siad a ceannacht...” Seanchas 101. “Bhí dobharchú mór fairrge a teacht thart annseo a'n am amháin agus ní rabh sé a fágail cearca ar bith...” Seanchas Modh: Formhéadú Zúmáil Léim chuig leathanach / 467 Tagairt chartlainne An Príomhbhailiúchán Lámhscríbhinní, Imleabhar 0594, Leathanach 111 Íomhá agus sonraí © Cnuasach Bhéaloideas Éireann, UCD. Féach sonraí cóipchirt. Íoslódáil Ar an leathanach seo (gan teideal) “Bhí sin ann agus is fada ó bhí.” Roinn Roinn Postáil Dáta 20 Eanáir 1939Cineál míre SeanchasInnéacs seanscéalta AT0314: The Youth Transformed to a Horse Teanga Gaeilge Modh scríbhneoireachta Lámhscríofa Script scríbhneoireachta Cló Gaelach Faisnéiseoir Séarlaí Ó Robhartaigh
2. “Ceist (2) Bhí gráthas acú annseo fad ó shoin i nGaoth Dobhair nuair a dheánfad siad teach úr...” Seanchas
3. “Ceist 3 Nuair a gheobhfaidhe duine marbh ar thaobh an bhealaigh mhóir, níor ghráthach leóbhtha ...” Seanchas
4. “Ceist 4. Ní choimeochthaidhe coileach ar bith fad ó shoin fá na toighthe ach coileach dubh Márta.” Seanchas
5. “Dá mbeadh cearc fá theach a rachadh a scairtighe, ní dheánfaidhe moill ar bith go gcuirtidhe 'un báis í.” Seanchas
6. “Ceist Nuair a gheobhfaidhe duine marbh ar thaoibh an bhealaigh mhóir, (níor) bhí cuid mhór grásarthaí...” Seanchas
8. “Ba gráthach páistí gan bhaistiughadh a chur fad ó shoin i n-áiteacha suaimhneacha ar thalamh...” Seanchas
9. “Ba gráthach an t-eallach agus an mhaoin shaoghalta uilig a bhéadh ag duine a gheobhadh bás a dhíol...” Seanchas
10. “Is gráthach i gcomhnuidhe an t-uisce a nighfeas an corp a chathamh i mullach rud ínteacht...” Seanchas
11. “Dá mbéadh duine a fághail bháis ar leabaidh a mbéadh ádhmad-éadalacha inntí nó cluimhreach...” Seanchas
12. “Ba léar leis na daoine fad ó shoin duine ar bith nach mbéadh an sagart aige agus an ola a dhul air...” Seanchas
14. “Ins an áit a bhfágfaidhe an cothán seo ba gráthach leis na daoine a dhul agus paidreacha...” Seanchas
15. “Ba léar leis na daoine ins an t-sean am ins an cheanntar seo go dtigeadh na marbhanaidhe uilig arais ...” Seanchas
16. “Tá corr dhuine ins an cheanntar go fóill a fhágas biadh ag na marbhanaaidhe 'ach uile oidhche ins a' bhliadhain.” Seanchas
18. “Bhí grás eile an-choitchiannta annseo ins an t-seam-am, an teinidh a bhéadh i dteach nuair a gheobhfadh duine bás...” Seanchas
20. “Ba gráthach i n-anamaí posta cómhnair follamh a thabhairt na Roilge agus a cur go díreach tiar dá mbéadh corp inntí.” Seanchas
21. “Is gráthach daoine a thig isteach fá thír annseo báidhte a chur fá bhruach na fairrge...” Seanchas
22. “Tá seanchusc le fághail gur cuireadh daoine thall agus i bhfios fad ó shoin ins an áit a bhfuil...” Seanchas
25. “Ba mhaith leis na daoine ins an t-sean am a bheith curtha ins an áit a mbéadh a n-aghaidhe ar an ghréin...” Seanchas
26. “Deirtear nach bhfuil sé ceart uaigh a fhoscail Dia h-Aoine mas feidir a sheachtnadh ar dhóigh ar bith.” Seanchas
27. “Is ceart dó dhuine i gcomhnidhe a lámh a leagan ar chorp leis an uaighneas a choinneáil de.” Seanchas
30. “Dá mbéadh bád a cailleadh agus an fhuireann i gconntabhairt a gcaillte agus bád eile a theacht a mbealach...” Seanchas
31. “Ba gráthach leóbhtha tomóg de ghruaig an mharbhanaidhe a gheárradh agus a coinneáil roimhe seo.” Seanchas
32. “Deirtear i gceanntar Ghaoth Dobhair gur ag fáirí a ba gráthach le bunadhas na lánamhaineacha uilig...” Seanchas
33. “Deirtear nach bhfuil sé ceart ag duine seasamh eadar dhá ursan an doirais nuair atá tórramh ag 'ul thart...” Seanchas
34. “Níor ghráthach corp ar bith a thabhairt an bealach mór as taobh Chruic Fola de Ghaoth Dobhair...” Seanchas
36. “Dá mbéadh droch-aicíd ar dhuine a bhéadh a fághail bháis, créachta nó rud ar bith mar sin...” Seanchas
37. “Deirtear dá ndeántaidhe dúnmharbhadh ar dhuine, agus an t-é a dheánfadh an dúnmharbhadh a dhul fhad le uaigh...” Seanchas
38. “Bhí móran pisreóg a baint leis an am a mbéadh duine a teacht 'un t-saoghuil chomh maith le bás an duine.” Seanchas
39. “Tá mrá eile ann agus i n-áit a gcuid fear a chur a d' iomchur an uisce, gheibh siad bheistí...” Seanchas
42. “Roimhe seo ba gráthach leóbhtha ainmneacha éanacha a thabhairt ar pháistí suas go dtí...” Seanchas
44. “i gCeanntar Theilinn nuair a gheibh duine bás go mór mór na fír, is annamh a deirtear go bhfuair siad bás...” Seanchas
45. “Fad ó shoin dá dtigeadh duine isteach i dteach, agus páiste a bheith a lámhacáin fá'n urlár...” Seanchas
47. “Deirtear nach bhfuil sé ceart ag máthair a dhul i luighe ins an oidhche ach oireadh gan an maide...” Seanchas
48. “Tá sé le tabhairt fá dear ag 'ach uile dhuine nach bhfuil aon áit fríd an tí a bhfuil ballóg...” Seanchas
49. “Fad ó shoin nuair a dheánfaidhe teach úr ins an cheanntar seo (Gaoth Dobhair) níor ghráthach...” Seanchas
50. “Deirtear nach bhfuil sé ceart ag fear eadar dáil agus pósadh a dhul treasna ar uisce...” Seanchas
51. “Deirtear i dTeilionn nach rabh aon ádh ariamh i dteach úr a dheánfaidhe ar lorg sean-bhealaigh mhóir.” Seanchas
52. “Tá gráthas annseo go fóill i nGaoth Dobhair ag cuid de na fir go spéisialta ar cheann chruc fola ...” Seanchas
53. “Roimhe seo nuair a bhíodh siad a thabhairt a bhainne ar siubhal ó na chéile, ba léar leóbhtha...” Seanchas
57. “Ba gráthach le móran daoine ins an cheanntar seo fad ó shoin cloigeann beathadhaigh a choinneáil thart fá'n teach.” Seanchas
61. “Tig rud ar ghasraí uair a bíos siad a fás aníos 'na smulcaigh go dtí go rabh siad tuairim...” Seanchas
63. “Bhí gráthas acú i dTeilionn fad ó shoin, agus tá sé ag cuid do'n t-sean bhunadh ann go fóill...” Seanchas
64. “Deirtear go bhfuil dhá chineal cloch nach bhfuil sé ceart úsaid a bhaint astú nuair a bhíos...” Seanchas
65. “Ceist 25. Dá mbéadh lánamháin óg indiaidh a bpósta agus an bhean bás a fhághail sula rabh aon nduine cloinne...” Seanchas
66. “Ceist 33. Bhí móran comharthaí acú fad ó shoin le taisbeaint gur ghoirid go bhfágadh corp eile an teach.” Seanchas
67. “Deirtear nach bhfuil an-chomharthadh báis amuigh is mó nó madadh a bheith a caoineadh fá theach oidhch' nó lá.” Seanchas
69. “Bhí fear thuas annseo a'n am amhain i mBun a' Bhaic a dtugad siad Mac Uí Fhearraidhe air.” Seanchas
72. “Thoir annseo ins a' chruc seo thoir áit mhór táidhbhseóracht agus "Daoine Beaga" a bhí ann ins an t-sean am...” Seanchas
77. “Bhí fear uasal ann a'n am amháin agus chuaidh sé 'un aonaigh a dheánamh cailín a fhastodh.” Seanchas
78. “Bhí saighdiúr ann a'n am amhain agus bhí sé fhéin agus nighean duine uasail a bhí ann an-tógtha le chéile...” Seanchas
94. “Bhí fear óg fad ó shoin ann agus ní fhacaidh sé a athair ariamh, agus nuair a tháinic ann ...” Seanchas
95. “Bhí fear fad ó shoin ann agus bhí sé fhéin agus a mháthair 'na gcomhnuidhe i dteach bheag leóbhtha fhéin.” Seanchas
101. “Bhí dobharchú mór fairrge a teacht thart annseo a'n am amháin agus ní rabh sé a fágail cearca ar bith...” Seanchas
(gan teideal) “Bhí sin ann agus is fada ó bhí.” Roinn Roinn Postáil Dáta 20 Eanáir 1939Cineál míre SeanchasInnéacs seanscéalta AT0314: The Youth Transformed to a Horse Teanga Gaeilge Modh scríbhneoireachta Lámhscríofa Script scríbhneoireachta Cló Gaelach Faisnéiseoir Séarlaí Ó Robhartaigh