School: An Dúinín (roll number 4444)

On this page

1. Cogadh na nDeachaithe

   

   Share Share Post

   Le linn an chogaidh seo, d'eirig gráscar idir na báillí agus feirmeoiri na h-áite ag Tráigh Líogach ar an dtaobh theas de pharóiste an Ghleanna. Is amhlaidh a chuaidh na báilli, na póilíní agus saighdiúirí ann, maidin áirithe sa bhFómhair cun earraí agus caoire do bhreith leo in ionad cánach.
   Do sheas muinntir na h-áite le ceile in a gcoinnibh ach má sheas, d'ionnsuig na saighdiúirí iad. Marbhuigheadh fear amháin darab' ainm dó ÓRéagáin - tá sé curtha sa roilig ag Cuan Caisleáin agus leac os a chionn - Goineadh beirt no triúr eile agus lámhachadh pílear amháin. Bhí an pílear sínte i log uisce ar an dtráig agus bhí an t-uisce cómh dearg le fuil ó'n doirteadh fola. Deirbhsiúr an fhir abhí marbh, darb' ainm di Nell Ruadh, bhí sí ar a glúinibh ad' iarraidh an pílear do mharbhú. Do shaith sí cloch dhubh siar in a scórnaigh. Do ghlaoidh sé amach, "Mercy! Mercy! "Mercy an diabhail ort", do fhreagair Nell. Tá rann againn fós idtaobh an eachtra:-
   "Bhí an pílear sínte siar gan snag
   Agus cloch mhór chíor in a chlab"
   Ní dóithighe rud, ná go ndéanfaí a thuille díoghbhála ach thánaig an sagart an treo - An t-Athair Traoi[?] - agus Coirnéal Somerville o Baile'n Chaisleáin in a theannta. Do stopadar an troid. Sin é an chúis go ndubhairt file:-
   "Mara mbeadh an buinneán fíor-uasal
   Agus an sagart ba mhór é le rádh
   Do leanfaí go teasaidhe ó thuaidh iad
   Is déanfaí dhóibh pluais ar an dtráig"

   (continues on next page)

   

   Transcribed by a member of our volunteer transcription project.

   History Edit

   Language

   Irish

   Informant

   Máire Ní Shiothcháin

   Gender

   Female

   Age

   30

   Address

   Bawnishall, Co. Cork