1. dúchas.ie
  2. The Schools' Collection
  3. Cruach

School: Cruach (roll number 15931)

Location:
Croagh, Co. Donegal
Teacher:
Séamus Mac Duibhir
Browse
Mode:
The Schools’ Collection, Volume 1038, Page 139

Archival Reference

The Schools’ Collection, Volume 1038, Page 139

Image and data © National Folklore Collection, UCD.

See copyright details.

Download

Open data

Available under Creative Commons Attribution 4.0 International (CC BY 4.0)

  1. XML School: Cruach
  2. XML Page 139
  3. XML “Fionn Mac Cumhaill agus Cailleach na gCearc”

Note: We will soon deprecate our XML Application Programming Interface and a new, comprehensive JSON API will be made available. Keep an eye on our website for further details.

On this page

  1. Fionn Mac Cumhaill agus Cailleach na gCearc

    Share Share Post
    Lá amháin bhí Fionn Mac Cumhail amuigh a’ seilg agus casadh cailleach na gcearc dó. D’ fhiafruigh sí do Fhionn mbéadh cluiche aige, agus dubhairt Fionn nach rabh lá ariamh nac mbéadh. D’imir siad an cluiche agus cuir Fionn an cluiche uirthí. “Beir do breith anois, a Fhionn,” deir cailleach na gcearc. “Tá mé I n-am go leor,” deir Fionn. D’imir siad cluiche eile agus chuir cailleach an cluiche ar Fhionn. “Beir thusa do breith anois a chailligh,” ars Fionn. “Cuairim thusa faoi gheasa”, ars an cailleach, “agus faoi sláta druimed”. Bain do cheann agus do chosa agus do choimhead beatha fhéin daodsa (díotsa) mar dtugaidh tú an seoirme ceann an tairbh mhóir atá ina chodladh ins an domhain thoir. Cuirimse faoi (cleas ceadna duithe) deir Fionn, gabhail suas ar mullach an t-sean bhalla agus do aghaidh ar gaoith uaidh to ban muan. Breigheann an taobh daod (díot) agus rinne (punann) an choirce ar an taobh eile agus gan a dhath le h-íthe aicí go dtaradh seisean arais ach an méid a rachadh fríd cró suadadae. Nuair a fuair Fionn réidh d’imthigh sé a’ tharraing ar an domhain thoir. “Tóg thusa díom”, deir sí, “agus tógfhaidh mise daod”. Mo dhona agus mo dhorn ort, a sean calleach pisreoga, ma gnidhim”. D’imthigh Fionn annsin ag tarraing ar an domhain thoir agus shiubhal sé go dtáinig sé go beanna na fairrge. Annsin ní rabh fhios aige caidé bhí le deanadh aige na ní rabh long no bád le faghail ann.
    D’amharc sé síos agus connaic sé fear beag síos I n-iochtar a dtugadh siad “Troightha go leith fhear” air.
    (continues on next page)
    Transcribed by a member of our volunteer transcription project.
    History Edit
    Topics
    1. agents (~1)
      1. supernatural and legendary beings (~14,864)
        1. Fianna (~595)
          1. Fionn Mac Cumhaill (~137)
    Language
    Irish
    Collector
    Mollaidh Ní Ghallchobhair
    Gender
    Female
    Informant
    Prionsus A Gallchobhair
    Gender
    Male
    Age
    20
    Informant
    Seán a Gallchobhair
    Gender
    Male
    Age
    80
    Address
    Meenacloy, Co. Donegal