School: Tomghéis (roll number 9239/9277)

Location:
Tumgesh, Co. Mayo
Teacher:
M. Ó Casaide
Browse
The Schools’ Collection, Volume 0123, Page 112

Archival Reference

The Schools’ Collection, Volume 0123, Page 112

Image and data © National Folklore Collection, UCD.

See copyright details.

Download

Open data

Available under Creative Commons Attribution 4.0 International (CC BY 4.0)

  1. XML School: Tomghéis
  2. XML Page 112
  3. XML “Villages - Tomghéis (Tumgesh)”
  4. XML “Villages - Cloontubrid”

Note: We will soon deprecate our XML Application Programming Interface and a new, comprehensive JSON API will be made available. Keep an eye on our website for further details.

On this page

  1. Tomghéis (Tumgesh).
    Míniú na h-ainimne :— Fadó thagadh ealaí ó Baile an Curraigh go dtí an áit seo, agus chuireadar fútha ar tom no oileán atá i lár na h-aibhne ann (An Mhuaidh). Rithean an abha seo tríd an baile seo. Sin é an fáth gur tugadh Tomghéis ar an áit seo (dá réir Naipí Nádharaigh, bean a chómhnuigheann in-aice na scoile).
    Mo thuairim féin :— Tá Tomghéis cosamhail le tom i gcaoi seo :— Tá a lán puirt san áit agus tá an port thart timcheall ar an mbaile, seacas ar an taobh thiar. Tá an Mhuaidh ar an taobh thiar. ’Sé tom piosa talmhan i lár talmhan eile agus sa bhrigh go bhfuil an port ar an taobh thuaidh de’n baile — an talamh toirceamhail — b’feidir gurbh é sin an fáth gur tugad Tomghéis air. Tom agus dheas no dheis. Níl mé acht ag déanamh buaille fá thuairim annseo; níl me cinnte acht ar caoi ar bith, theip orm an míniú de “ghéis” a fhághail amach. Deirtear annseo gur swan no eala é.
    There is a fort in the village in which there seems no opening, but in a sandpit about a hundred yards away, there is an opening, showing an underground flagged passage, leading to the fort.
    Are there any children buried here? (No).
    Lisloughna a village on the north east of Tumgesh, is so called from the fact that there is a fort there on which wild-ducks often rest.
    Transcribed by a member of our volunteer transcription project.